"Valentin kuni" uchun sovg'a qidirganlarga...

"Erta tongda ko'ringan oy" ma'nosini bildiradigan "ariake" mumtoz yapon she'riyatida ishq-muhabbat ramzi hisoblanadi. Shu bilan birga ayriliq va visolni ham anglatadi. Tong otdi va oshiq ma'shuqadan ayrilish oni keldi. Quyosh chiqdi va yana yangi bir kunning intihosida oqshom bor, visol bor.

Oy birozdan keyin ko'zdan g'oyib bo'lishga mahkum. Endi ma'shuqa oshiqdan bambuk novdasiga o'ralgan dil izhorini - she'rni kutib yo'l boqadi. Bambuk novdasiga e'tibor bilan o'ralgan holda keladi kutilgan she'r. Ma'shuqa har bir so'zni qayta-qayta, ko'ziga surta-surta o'qigandan keyin qaylig'i ishlatgan ramzlardan yuragida hosil bo'lgan hislarini she'r shaklida qog'ozga to'kadi... 

Shahzoda Otsu va malika Ichikawa

Bemalol ko'rishib-uchrashishning imkoni bo'lmagan eski chog'larda oshiqlarning aloqa vositasi she'r edi, maktub edi.

Shahzoda Otsu kunlarning birida sevgilisi malika Ishikawaga bir she'r yozibdi. Bambuk novdasiga chiroyli qilib o'rabdi va malikaga yo'llabdi.

Shudring tomchilari,

O't-o'lanlar egilgan.

Quyoshni kutar...

Vujudim titrar

Tog' yo'li toyg'oq

Visoling kutib...

Malika Ishikawa she'rni o'qib javob yozibdi:

Shudringlar beshafqat,

O'tlar boshi xam.

Tong yaqin…

Shudring,

Borliqni qoplagan,

Tomchi bo’lsam…

Boshqa bir oshiq Sei Shonagon huzun to'la yuragini qog'ozga shu tarzda to'kadi:

Tark etilmoq yozug'im,

Tushunaman, tushunmaydi.

Ko'z yoshlarim…

14-Fevral “Valentin kuni”

Ha, bugun bu "kun"ning nima sababdan paydo bo'lgani ko'pchilikka ayon. Tijorat. 

Millionlab yosh-u qari sevgilisiga sovg'a olish payida tijorat maskanlariga yuguradi. Kim o'zarga boshlanadi savdo-sotiq ham. 

Ko'z-ko'z qilish uchun boshlanadi sovg'abozlik ham. Sevgiliga ko'rsatilgan e'tiborni sovg'aning qimmatiga qarab o'lchashlar boshlanadi yoshlar orasidagi suhbatlarda.

Siz yaxshisi bir she'r yozib sovg'a qiling. Menimcha, eng samimiysi shu bo'ladi. 

Ham she’r cho’ntakdan emas, dildan, ko’ngildan chiqadi. To'g'ri, hammada ham she’r yozish qobiliyati mavjud emas. 

Menda bo’lgani kabi. Kitoblardan qidira boshlayman she'r kerak bo'lganda: Navoiydan, Boburdan, Cho’lpondan…

Biroq bugun so’zni yapon she’riyati bilan boshladik, shunday ekan yapon she’riyatiga xos “xayku”lar bilan yakun yasaylik.

Matsuo Bashodan xaykular:

Ko'lmakka,
Qurbaqa sakrar.
Suvning sasi...

***
Yoz o'tlari,
Jangchilar.
Xayol kabi...

***
Sassizlik,
Qoyalar ortiga yoyilmoqda.
Chirildoqlar ovozi...

***
To'lin oy,
Qanchalar uzoqlashdim.
Ortda qoldi ko'k…